De eerste mensen die graan gingen verbouwen woonden zo’n 7000 jaar geleden in Nederland. Zij maalden het graan tot meel en maakten daar brood en pap van. Ze hielden ook koeien, schapen en geiten. We weten niet precies wanneer ze deze dieren gingen melken – eerst hielden ze alleen voor het vlees. We denken dat ze in ieder geval 5000 jaar geleden kaas en boter konden maken. Jouw boterham heeft dus al een heel lange geschiedenis!
Vandaag laten we zien hoe je zelf boter kunt maken. Boter wordt gemaakt van room die heel lang geschud wordt (‘karnen’). Als je verse volle melk een nacht laat staan komt de room boven drijven. Je kunt hem dan van de melk afscheppen. Als je de room een week lang opspaart wordt hij zuur (net als zure room/crème fraiche). Als je zure room karnt ontstaat er boter en ‘karne’melk, eigenlijk zure melk zonder vet.
Boter kun je in ieder afgesloten vat maken. Je hoeft alleen maar te kunnen schudden. Als je veel boter tegelijk wilt maken is het makkelijker om niet het vat te hoeven schudden. Daarom gebruikte botermaaksters lange tijd een karnton: daarin ging een stok op en neer, die ervoor zorgde dat de room in beweging bleef. Op het plaatje zie je een hele oude, gemaakt uit een uitgeholde boomstam!
En nu jij!Wil je zelf eens boter maken?
Hier gaan we laten zien hoe je dat kunt doen!
Neem een toffe kok (of doe het lekker zelf).
Ik vroeg de Hooded Chef om me te helpen.
Neem een halve liter verse slagroom (of zure room), een weckpot van een liter die goed (!) sluit en drie knikkers (als je ze net uit het knikkerpotje gevist heb, moet je ze misschien even afwassen…)
Doe de room met de knikkers in de pot…
Sluit de pot goed en schud zo hard dat je de knikkers hoort!
En wat meer…
En nog wat meer… (nu hoor je de knikkers waarschijnlijk niet meer)
En even buiten schudden
(krijg je spierballen van!
Ja, echt!)…
En dan ineens… hoor je de knikkers weer en klinkt het klotsen anders!
Als je de pot nu opent zie je dit. De boter drijft in de melk. Als je zure room hebt gebruikt drijft de boter in de ‘karnemelk’!
Giet de melk af en drink hem op.
Doe de boter in een ruime kom.
Nu moet je de boter wassen. Doe er steeds opnieuw vers koud water bij en kneed de boter met twee spatels. Zo druk je de laatste melk uit de boter. Als je dit niet goed doet zal de boter eerder bederven.
Als het water helemaal helder blijft bij het kneden, druk je het water er zoveel mogelijk uit en doe je de boter in een schone kom.
Roer er eventueel wat zout doorheen en…
Ben trots op je eindproduct en geniet ervan!
Binnenkort laten we zien hoe je brood en kaas kunt maken, zodat je ook iets voor onder en boven je boter hebt!
(deze blog is ook verschenen op zonderboergeenvoer.nl)
